Podstawowy podział leasingu dzieli umowę leasingu na umowę:
Jak widać z powyższej tabeli, wyodrębnienie tych rodzajów leasingu wymaga przyjęcia kryterium prawno-podatkowego. Warto dodać, że leasing finansowy bywa także nazywany leasingiem kapitałowym lub właściwym, natomiast leasing operacyjny bywa nazywany leasingiem bieżącym.
Leasing operacyjny polega na korzystaniu lub korzystaniu i popieraniu pożytków z przedmiotu leasingu. A więc ten typ leasingu podobny jest do najmu i dzierżawy, ponieważ po zakończeniu umowy przedmiot leasingu najczęściej zostaje zwrócony przez leasingobiorcę leasingodawcy. Leasingobiorca może także przedłużyć umowę leasingu na kolejny okres. W praktyce spotyka się sytuację, że po wygaśnięciu umowy przedmiot leasingu zostaje zwrócony leasingodawcy, a leasingobiorca podpisuje nową umowę na nowy przedmiot.
Raty w leasingu operacyjnym w znacznym stopniu złożone są z opłat za użytkowanie przedmiotu umowy leasingu, a w część opłaty, która przeznaczona jest na spłatę przedmiotu leasingu jest niewielka.
Leasing finansowy w dużo większym stopniu niż leasing operacyjny przypomina umowę kredyty czy pożyczki. Leasingobiorca najczęściej wie, że po zakończeniu umowy skorzysta z możliwości wykupu przedmiotu leasingu.
Leasing polega w tym przypadku, na spłacaniu rat za przedmiot leasingu, który jest już składnikiem aktywów leasingobiorcy. Po zakończeniu umowy leasingu finansowego najczęściej następuje, wspomniany już, wykup przedmiotu leasingu. Najczęściej wykup następuje po cenie niższej niż rynkowa. Cena wykupu powinna być ustalona w momencie sporządzania umowy. Inaczej niż w leasingu operacyjnym, raty leasingowe w większym stopniu stanowią część spłaty przedmiotu leasingu. Raty leasingowe są wyższe niż przy leasingu operacyjnym.
W poniższej tabeli w sposób klarowny przedstawiłem główne różnice pomiędzy leasingiem finansowym, a leasingiem operacyjnym biorąc pod uwagę cel umowy leasingu, długość jej trwania, ustawę podatkową, ustawę o rachunkowości oraz przepisy dotyczące podatku VAT.
Tab. Różnice pomiędzy leasingiem operacyjnym, a finansowym
|
|
Leasing operacyjny |
Leasing finansowy |
|
Cel umowy |
Użytkowanie przedmiotu leasing, lub jego użytkowanie i zakup
|
Użytkowanie i zakup przedmiotu leasingu |
|
Okres trwania umowy |
Z przyczyn podatkowych okres trwania umowy z reguły jest krótszy niż okres amortyzacji podatkowej, jednak nie krótszy niż 40% normatywnego okresu amortyzacji środków trwałych, bądź 10 lat w przypadku, gdy przedmiotem leasingu jest nieruchomość
|
Okres trwania umowy może być dowolny. W praktyce inwestorskiej spotyka się często, iż okres trwania umowy zbliżony jest do okresu amortyzacji przedmiotu leasingu |
|
VAT |
W tym przypadku leasing traktowany jest jako usługa i VAT naliczany jest od każdej raty leasingowej. Podlega on odliczeniu przez korzystającego pod warunkiem, że korzystający wykorzystuje przedmiot leasingu dla potrzeb działalności opodatkowanej VAT (istnieją pewne ograniczenia od tej zasady)
|
Często leasing w tym przypadku traktowany jest jako dostawca towaru. Podatek VAT naliczany jest z góry z chwilą wydania przedmiotu leasingu. VAT podlega odliczeniu przez korzystającego pod warunkiem, że korzystający wykorzystuje przedmiot leasingu dla potrzeb działalności opodatkowanej VAT (istnieją pewne ograniczenia od tej zasady) |
|
Ustawa o rachunkowości |
Przedmiot umowy leasingu zaliczany jest do środków trwałych finansującego
|
Przedmiot umowy leasingu zaliczany jest do środków trwałych korzystającego |
|
Podatek dochodowy |
Odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu dokonuje finansujący. Czynsz leasingowy, opłaty wstępne oraz inne wydatki związane z użytkowaniem przedmiotu leasingu są kosztem uzyskania korzystającego |
Odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu dokonuje korzystającym. Kosztem uzyskania przychodu dla korzystającego, w tym przypadku, są odsetki od każdej raty leasingowej |
Jak widać z powyższej tabeli klasyfikacja umowy leasingu na leasing finansowy i operacyjny ma bardzo duże znaczenie inwestorskie choćby ze względów rachunkowo podatkowych. W zależności od zakwalifikowania umowy leasingu do jednej z podstawowych rodzajów umowy, czyli do leasingu finansowego lub operacyjnego, różne są sposoby ujęcia tych umów w księgach rachunkowych i sprawozdaniach finansowych. Ów podział ma również kluczowe znaczenie dla odpowiednie kwalifikacji tych umów dla celów podatkowych.
Inny podział leasingu
Jak przedstawia tab inny podział leasingu jest bardzo szerokim stwierdzeniem. Inny, od podstawowego podziału, uzależniony jest od przyjętego kryterium podziału. W tym rozdziale zajmę się podziałem leasingu, który jako kryterium podziału bierze pod uwagę m.in. liczbę podmiotów umowy leasingu. Wówczas wyróżniamy leasing:
W umowie leasingu bezpośredniego stronami umowy są dwa podmiot:
W tym przypadku dostarczający przedmiot leasingu jest jednocześnie jego finansującym. Leasingodawcą w tego typu kontraktach jest producent lub dystrybutor dóbr i wykorzystuje leasing jako wariant polityki zbytu.
Leasing pośredni występuje wówczas, gdy w umowie leasingu bierze udział większa liczba podmiotów. W praktyce obserwuje się sytuację, że oprócz korzystającego i dostawcę, w umowie leasingu bierze udział wyspecjalizowana firma leasingowa, która jest pośrednikiem w transakcji pomiędzy dostawcą, a korzystającym. W przypadku leasingu pośredniego, firma leasingowa zakupuje przedmiot umowy leasingu i oddaje go w użytkowanie leasingobiorcy na podstawie umowy. Zdarza się również, że w umowie leasingu pośredniego pojawia się jeszcze inny podmiot. Tym podmiotem jest strona, która refinansuje leasingodawcę. Najczęściej tą stroną jest bank. Pojawienie się kolejnej strony w umowie leasingu nie wpływa na podział leasingu, gdyż ta strona nie bierze bezpośrednio udziału w obrocie przedmiotem leasingu.
Natomiast leasing zwrotny charakteryzuje się tym, że korzystającym i dostarczającym przedmiot leasingu jest ten sam podmiot. W praktyce wygląda to tak, że właściciel sprzedaje rzecz finansującemu, by następnie wziąć ją od niego w leasingu i rozpocząć użytkowanie rzeczy[1]. W praktyce inwestorskiej ten typ leasingu, który niejednokrotnie wykorzystywany jest na rynku obrotu nieruchomości, nazywany jest sell and leaseback. Leasing zwrotny, często wykorzystywany jest jako narzędzie pozwalające przywrócić płynność finansową przedsiębiorstwa. Wykorzystywany jest również jako narzędzie optymalizacji podatkowej. Na rynku nieruchomości objawia się to tym, że „relatywnie niewielki koszt amortyzacji podatkowej budynku jest zastępowanym wyższym kosztem z tytułu czynszu”[2].
W podziale leasingu możliwe jest przyjęcie także wielu innych kryteriów. W przypadku przyjęcia kryterium mówiącego o długości trwania umowy leasing możemy podzielić na:
W praktyce inwestorskiej przyjęto, że umowy zawierane na 3 lata określa się mianem umów krótkoterminowych. Umowy średnioterminowe w praktyce zawierane są od 3 do 10 lat. Natomiast umowy długoterminowe powyżej 10 lat.
Biorąc pod uwagę kryterium obciążenia stron dodatkowymi nakładami, wyróżniamy leasing:
Kosztami tymi są wydatki poniesione na konserwację, naprawy, remonty, podatki, ubezpieczenia, transport itp. W sytuacji kiedy wydatki ponosi korzystający (leasingobiorca) występuje sytuacja z leasingiem czystym, natomiast gdy pokrywa je leasingodawca to mówimy wtedy o leasingu pełnym.
Dokonuje się także podziału mowy leasingu ze względu na występowanie usług dodatkowych oferowanych przez leasingodawcę. Wówczas leasing dzielimy na:
W leasingu mokrym oferowane są dodatkowe korzyści w postaci szkoleń, transportu, wynajmu pracowników itp. Przy leasingu suchym usługi dodatkowe nie występują.
Umowę leasingu możemy podzielić ze względu na walutę w jakiej ta umowa jest zawierana. Biorąc pod uwagę to kryterium leasing dzielimy na:
Umowę leasingu możemy także podzielić na leasing:
Umowy zawierane pomiędzy podmiotami pochodzącymi z jednego kraju nazywamy leasingiem krajowym, a pomiędzy podmiotami pochodzącymi z różnych krajów międzynarodowym.
Bardzo ważnym, z punktu widzenia tej pracy, jest podział leasingu biorący pod uwagę przedmiot leasingu:
Oczywiście, powyższe kryteria nie są jedynymi, które można wziąć pod uwagę dzieląc umowy leasingu. Dodatkowo w ramach z każdej z grup leasingu można dokonać kolejnych podziałów.